Иако Тито беше многу среќен што добиваше знаци на внимание, тој не беше голем давал, туку само подаруваше автомобили на посебни луѓе.
Јосип Броз Тито доби неверојатни подароци како од луѓето кои најмногу го обожаваа, така и од познати државници, политичари и други познати личности. Имотот од четири хектари и вилата во Маракеш се меѓу највредните подароци што ги доби Тито за време на неговото владеење, додека на Леонид Брежњев му подари два автомобили „Застава“. Сепак, најскапиот подарок што го доби доживотниот југословенски претседател е нешто што ретко кој би можел да го замени, а се чува во Музејот на Југославија. Иако беше многу среќен што добиваше знаци на внимание, тој не беше голем давал.
Како што истакна Момо Цвијовиќ, поранешен кустос, најраниот подарок што го добил Тито, со својата симболика, се чинеше дека го предвидува неговиот политички подем.
– Грчкиот крал Павле I му подарил на Тит во Атина во 1954 година со антички коринтски шлем, од крајот на 7 и почетокот на 6 век п.н.е. За некои истражувачи шлемот е мистериозен како животот на Јосип Броз. Имено, енигмата е зошто бронзениот шлем и покрај тоа што е излеан во целосна форма на воин, бил изработен во намалени димензии, поради што немал практична употреба – открил Цвијовиќ за „Нова“, а споменува и статуа на Буда, ремек-дело од локалитетот Хада од IV век, подарок од авганистанскиот крал Мохамед1960 до Тито.
Еден од најзначајните подароци дадени на Тито е од иранскиот шах Реза Пахлави. Во Техеран, во октомври 1971 година, му беше врачена реплика на Уредбата на Кир Велики од 539 п.н.е., позната како Кировиот цилиндар. Овој познат документ, во форма на глинест цилиндар, бил поставен во ѕидините на Вавилон како камен-темелник и се смета за прв пишан споменик за човековите права.
Уникатен е и подарокот на императорот Хајле Селасие на Тито по повод Првата конференција на неврзаните во Белград, во септември 1961 година:
– Тоа е прибор за пишување кој всушност е модел на царскиот трон! Под настрешницата на врвот со царска круна, меѓу два ангела се наоѓа претстава на престол со Давидова ѕвезда на потпирачот, што се однесува на легендарната кралица на Саба која со кралот Соломон имала син, Менелик, основачот на етиопската кралска династија – вели Цвијовиќ.
Тој нагласи дека добил вредни подароци и од камбоџанскиот принц Нородом Сиханук, државникот со кој најмногу се сретнал, заедно со Гамал Абдел Насер и Хаиле Селасие.
– Тито бил во Камбоџа само еднаш, во 1968 година, и добил на подарок фрагмент од пиластер со релјефна претстава на апсара – небесна танчерка, од храмот Преа-Питу, кој се наоѓал во ѕидините на Ангкор Том, поранешната престолнина на кралството Кмер. На 11 февруари 1979 година, јорданскиот крал Хусеин му подари на Тито фигура на воин на камила направена од чисто сребро со позлатени делови, на постамент од оникс, произведена од познатата компанија за накит „Goldsmiths Silversmiths & Jewelers Asprey company“ во Лондон.
А мароканскиот крал Хасан II, за време на неговата посета на Мароко во 1961 година, му подари на Тито голем број предмети направени од злато, сребро и скапоцени камења, главно рачно изработени, но и најнеобичниот подарок – имот од четири хектари, како и вила во Маракеш, со што ја изрази својата жестока желба почесто да му ја кажува својата сопруга Брозип.
За разлика од подароците на источните и африканските монарси, чии подароци се автентични и затоа историски вредни, подароците на европските монарси се, во овој поглед, многу поскромни и најчесто биле предмети на применета уметност. Сепак, се издвојува подарокот од англиската кралица Елизабета Втора:
– Во 1973 година решила на Тито и неговата сопруга да им подари 10-12 пара папагали, за што преку британскиот амбасадор во Белград испратила детални упатства (за правење посебен кафез на островот Ванга, за навиките на папагалите, парењето и сл.). Придружник на принцот Филип, сопругот на Елизабета Втора, за време на неговата посета на Југославија во март истата година, беше орнитологот Лорд Руперт Невил, секретарот на принцот, кого кралицата специјално го задолжи со папагали. На крајот на јули, англискиот амбасадор му пренесе на кабинетот на претседателот на Републиката усна порака од Елизабета, во која се нагласува дека „кралицата е длабоко трогната од вниманието и гостопримството што му се покажа на г.
Подарок од Џон Ленон
Желадите кои Тито ги доби од Ленон и Јоко Оно се единствените подароци, како што нагласува нашиот соговорник, никогаш не се пронајдени.
-Во музејската архива најдов писмо за подарок, единствен по својот донатор и необичен по намената. Џон Ленон и Јоко Оно му испратиле на Тито два желада во 1969 година, со желба да ги засади во својата градина и од нив да израсне два дабови за светски мир – открила Цвијовиќ за „Нова“ и додала:
– Доколку се најдат, тоа би значело дека не се исполнила желбата на донаторите Џон Ленон и Јоко Оно. Нема докази дека некој од државниците ги подметнал, а биле испратени на педесетина адреси. Дури ни англиската кралица! Ниту во случајот со „нашите желади“ никогаш нема да дознаеме, но љубовта на Тито кон природата ни дава надеж… Ниту едно дрво не смеело да се вади без негова дозвола, а во паркот на улицата Ужичка каде што живеел има дабови со соодветна старост… Јоко Оно сè уште го негува тој проект, а нашата изложба ја поздрави – со гордост истакнува Цвијовиќ.
Кој бил убедливо најскапиот подарок на Тито?
Историчарката Невена Ковачевиќ на својот Инстаграм профил „Патеки на српската историја“ откри дека 4-те камења што Нил Армстронг и Баз Олдрин ги донеле од Месечината и Ричард Никсон му ги испратиле на Јосип Броз Тито во 1970 година, се најскапиот подарок што некогаш го добил доживотен југословенски претседател.
Имено, тие според проценката на НАСА вредат неверојатни 500.000 долари, а сега се наоѓаат во Музејот на Југославија.
Пред да пристигнат камењата во Југославија, ја посетија астронаути кои беа на Месечината, што беше голема чест. Тројцата астронаути со лента од Тито го добија Орденот на југословенската ѕвезда, а со отворен автомобил се прошетаа низ центарот на Белград. По тој повод во Белград имаше голема прослава и голем број луѓе излегоа на улиците да го видат овој настан. Никсон испрати камења во Југославија следната година. Покрај ваквиот скапоцен подарок, астронаутите го донеле и знамето на Сојузна Република Југославија, кое со нив патувало до Месечината и назад. Фактот што Никсон на жителите на Југославија им подари камења од месечината и дека тројцата астронаути ја посетија Југославија, единствената комунистичка земја на нивниот пат, зборува за уникатната позиција што Југославија ја имаше за време на Студената војна.
